CAS 2 TESTİ
CAS2  (CAS Testinin İkinci Ve Son Sürümü)

Bursa’ da yer alan merkezinde, yetkilendirilmiş danışmanlarımıza CAS2 Testi yaptırabilir, sormak istedikleriniz konusunda uzmanlarımızdan yardım alabilirsiniz.

​

CAS2  (Cognitive Assessment System Second Edition - CAS’ in İkinci Sürümü) Bilişsel Değerlendirme Sistemi Nedir?

Bilişsel Değerlendirme Sistemi (Cognitive Assessment System-CAS), beynin işlevlerinin çalışma organizasyonunu açıklayan ve bilişsel işlemleri somut olarak ölçmeyi sağlayan PASS Teorisi’ne (Planning-Planlama, Attention-Dikkat, Simultaneous-Eşzamanlı, Successive-Ardıl) dayanmaktadır. 

​

CAS2 (Cognitive Assessment System – Second Edititon), CAS’in gözden geçirilmesi ve revize edilmesiyle geliştirilmiştir. Türkçe kullanımı Doç. Dr. Tamer Ergin tarafından ülkemize kazandırılmıştır. Ülkemizde CAS2’nin standardizasyonu merkezimizin kurucusu Klinik Psikolog Hülya VAROL' un da dahil olduğu  45 testörün katılımı ile TÜİK’ e göre seçilen 12 bölgede, toplam 14 ilde 1596 öğrenci üzerinde tamamlanmıştır.

​​​

NEDEN CAS 2 ?

​CAS’de yer alan bazı alt testler CAS2’de tamamen çıkarılmış ve yeni alt testler eklenmiştir. CAS2’de yaş aralığı 5-18 olarak genişlemiştir. CAS2’de birçok alt testte madde sayısı arttırılmıştır. Süreler değişmiştir. Aynı zamanda yönergelerde de farklılıklar oluşturulmuştur. Böylece CAS2’nin yapısı güncel ihtiyaçlara uygun hale getirilmiştir. CAS2; insan zihninin geleceğine yönelik klinik, eğitimsel ve nöropsikolojik değerlendirmeler dikkate alınarak tasarlanmıştır. Ölçme işleminde bilişsel işlem odaklı değerlendirme ön plana çıkmıştır. Bu noktada yalnızca “Öğrenme problemi nedir?” sorusu değil, aynı zamanda “Çocuk neden öğrenme problemi yaşamaktadır?” sorusu da sorulmaktadır. CAS2 uygulayarak PASS teorisinin kullanımı aracılığıyla çocukların neden zorluk yaşadığının daha iyi anlaşılabilmesinin yanı sıra kanıta dayalı müdahale tasarlanmakta ve problemin nedenini ortadan kaldırmak üzere uygun çözüm önerilerinde bulunulabilmektedir. CAS2 geniş bir yelpazede değerlendirme yapacak testörler için kıymetli bir kaynak olarak hizmet edecektir.

CAS2 sonuçlarının yorumlanmasında PASS Teorisi ile tanımlanmış olan dört bilişsel işlem alanına ve bilişsel işlemlerin bileşkesi olan Tam Puana ait bileşen puanları, yüzdelik sıralaması ve güven aralıkları verilmektedir. Ayrıca bu dört bilişsel işlem alanının işlevlerini değerlendirmede ele alınan 12 alt test skorları ayrıntılı olarak analiz edilmektedir. Gerek dört PASS ölçeği ve Tam Puanı gerekse her bir ölçeğe ait alt testler, hem betimleyici terimler sınıflamasına göre hem de teorinin vurgulamış olduğu temel kriterlerden biri olan bilişsel işlemlerin “bütüncül” yapısını bozan durumlara göre analiz edilmektedir. Betimleyici terimler sınıflamasına göre öğrencinin güçlü ve zayıf yönlerine ve ayrıca bilişsel işlevlerin bütünlüğünü bozan tutarsızlıklara vurgu yapılmaktadır. Böylece çocuğun tanılanması için güçlü kanıtlar sunulmaktadır.  

Üstelik tanısal verilere uygun bilişsel anlamda desteklenmesi ve güçlendirilmesi gereken alanlar ayrıntılı olarak ele alınmaktadır. Bilişsel müdahale amaçlı çalışmalarda yönlendirici olması adına dört PASS bilişsel işlemin her birinin işlevsel boyutunu ele alan alt testlerdeki puanların yaş denklikleri de verilmektedir. Böylece hangi bilişsel işlevin hangi yaş denkliğinde olduğuna gelişimsel olarak vurgu yapılmakta ve bilişsel müdahalenin gelişimsel dinamikler göz önüne alınarak gerçekleştirilmesine imkan yaratılabilmektedir.

Ayrıca CAS2 ek bileşenleri ile CAS2 analizlerinin alanı genişletilmiştir. Çalışma belleksiz yürütücü işlevler, çalışma bellekli yürütücü işlevler, çalışma belleği, sözel içerik ve sözel olmayan içerik bileşen işlevlere ek olarak alandaki tüm psikopedagojik teorileri kapsayıcı sonuçlar sunmaktadır. CAS2 ile birlikte çocuğun görsel ve işitsel içerikli ardıl bilişsel işlemlerden elde ettiği performansa dayanılarak Görsel-İşitsel Karşılaştırması yapılabilmekte ve böylece elde edilen sonucun hem istatiksel hem de klinik olarak anlamlı olup olmadığı belirlenebilmektedir. Ayrıca çocuğun ilk ve ikinci CAS2 sonuçlarının karşılaştırılmasına ilişkin analizlerin yer aldığı bir tablo da kayıt formunda yer almaktadır. Böylece çocuğun eğitimsel ihtiyacı elde edilen bulgulara dayanılarak belirlenebilmekte ve uygun bilişsel müdahale programı yolu ile daha işlevsel desteğin sağlanması mümkün olabilmektedir.

CAS-2 nöropsikoloji ve bilişsel psikoloji araştırmaları ile bir araya getirilen Planlama, Dikkat, Eşzamanlılık ve Ardıllık olarak belirlenmiş olan dört farklı ve aynı zamanda birbiriyle ilişkili nörobilişsel yetiyi kapsamında bulunduran PASS teorisine dayanmaktadır. PASS teorisi ilk olarak Bilişsel İşlemlerin Değerlendirilmesi: PASS Zeka Teorisi (Assessment of Cognitive Processes: The PASS Theory of Intelligence) (Das, Naglieri ve Kirby, 1994) adlı kitapta sunulmuştur. Bu teori Luria’nın (1966, 1973) beyin fonksiyonlarının kavramsallaştırmasına dayanmaktadır. PASS Teorisi Naglieri ve meslektaşları tarafından genişletilmiştir (Naglieri, 1999,2012; Naglieri ve Conway, 2009; Naglieri, Das ve Goldstein, 2012; Naglieri ve Golstein, 2011; Naglieri ve Otero, 2011). PASS teorisi ve bu teorinin ölçme sistemi olan CAS2 genel zekanın ötesine erişen belirli nörobilişsel yetilerin çok boyutlu ve kapsamlı bir biçimde değerlendirilmesini sağlamaktadır. En önemlisi de araştırmacılar söz konusu yaklaşımın belirli akademik başarısızlıklar ile belirli bilişsel sorunların ilişkisi olduğunu ortaya koymuşlardır. Ayrıca bilişsel müdahaleler ile ilgili olduğunu, dezavantajlı gruplara ait bireyleri eşit bir biçimde değerlendirilebildiğini ve farklı kültür ve dillerde aynı biçimde işlev gördüğünü göstermişlerdir ( Das, 2004; Naglieri ve Conway, 2009; Naglieri ve Otero, 2011).

PASS teorisine dayanan nörobilişsel yetilerin ölçümünü yapan CAS2 zekaya ilişkin çok boyutlu bir bakış açısı sağlamaktadır. Bu teoriye göre insanın bilgiyi kullanma ve işleme sırasında kullandığı bilişsel işlevler önceki bölümlerde de ele alındığı gibi Planlama, Dikkat, Eşzamanlı ve Ardıl olarak adlandırılan dört temel bileşene dayanmaktadır (Das vd., 1994).

​

Planlama: Planlama karar alma, uygulama, kendini değerlendirme, kendi kendini düzeltme, düşüncenin ve davranışın kontrolü için kullanılan ve böylelikle de sorunlara etkili çözümler getirmek için kullanılan nörobilişsel bir yetidir. Planlama basitliğine ya da karmaşıklığına bakılmaksızın bir yöntem ya da çözümün hemen belirlenemediği sorunları çözmek için ve bilginin işlenmesi için diğer PASS bilişsel yetilerinin kullanılması kadar bilginin geri çağırılmasını da kapsayabilmektedir. CAS2 planlama alt testlerinde başarılı olmak için teste tabi tutulan kişinin bir eylem planı geliştirmesi, yöntemin işlevsel olup olmadığını değerlendirmesi, planın etkililiğini izlemesi, çalışmada değişim istediğinde eski planı gözden geçirmesi ya da reddetmesi ve dikkatli bir biçimde değerlendirmeden harekete geçme dürtüsünü kontrol etmesi gerekmektedir. Planlama, sınıf ya da günlük yaşam içerisindeki bir sorunun çözülmesine ilişkin birtakım yöntemlere gereksinim duyulan tüm eylemler için gereklidir. CAS2 planlama alt testlerinin tümü etkili performans için stratejilerin kullanımını ve söz konusu bu stratejilerin göreceli olarak azaltılmış karmaşıklığa sahip yeni görevlere uygulanmasını içermektedir.

Dikkat: Dikkat, belirli uyarıcılara seçici olarak odaklanabilmek ve belirli bir zaman aralığında sunulan uyarıcı ile rekabet halinde olan diğer uyaranlara tepkide bulunmayı engelleyebilmek için kullanılan nörobilişsel bir yetidir. CAS2 kapsamındaki dikkat alt testleri hem basit hem de karmaşık görevlerden oluşmaktadır. Bunlar genellikle basit içerikli yapıların yanı sıra karmaşık yapıları da içermektedir. Bu yapılar dikkati sekteye uğratan (diğer bir deyişle dikkatin dağılmasına neden olan) diğer uyaranlara yönelmenin engellenmesine, baskılanmasına ve dikkatin oluşumu için uygun ve seçili uyarıcılara yönlendirilmesine dikkatin dağılmasına neden olan basit yönlendirici tepkilerden başlayarak ve gittikçe daha karmaşık ve daha üst düzey yanıtlar gerektiren çalışmalardaki performansı içerir. CAS2 dikkat alt testlerinin başarılı bir biçimde gerçekleştirilmesi dikkatin odaklanma, seçicilik, sürdürülebilirlik ve kimi zaman da yoğun çaba harcamayı gerektirmektedir. Odaklanma belirli uyarıcılara ya da düşüncelere yöneltilmiş yoğunlaşmayı ifade etmektedir. Seçici dikkat, seçici olarak belirli bir uyaranın lehine odaklanmayı başarabilirken kimi göz ardı edilmesi zor olabilen diğer uyaranlara verilen yanıtların engellenmesini gerektirmektedir. Dikkatteki devamlılık, belirli bir zaman içerisindeki yoğunlaşmayı ifade etmektedir. Tüm CAS2 alt testleri bir uyarıcıya odaklanmayı ve belirli bir zaman içerisinde dikkat dağıtıcı uyaranlara karşı direnmeyi gerektiren görevler sunmaktadır.

​

Eşzamanlı Bilişsel İşlemler: Luria (1970), eşzamanlı bilişsel işlemlerin ayrı uyarıcıları tek bir bütün ya da grup halinde birleştirmek için kullanılan nörobilişsel bir yeti olduğunu öne sürmüştür. Eşzamanlı bilişsel işlemler, kişinin ayrı bileşenlerin nasıl kavramsal bir bütün oluşturduğunu anlaması ile ilişkilidir. Eşzamanlı bilişsel işlemler güçlü görsel-uzamsal ve mantıksal-dilbilgisel bileşenlere sahiptir. Eşzamanlı bilişsel yetinin uzamsal yönü hem uyarıcının bir grup ya da bir bütün olarak algılanmasını hem de bilişsel olarak görsel imgelerin oluşumunu kapsamaktadır. Eşzamanlı bilişsel işlemlerin mantıksal-dilbilgisel boyutu ise sözcük ilişkileri, edatların ve çekimlerin kavranması aracılığıyla sözcüklerin düşünceler ile birleştirilmesine izin vermektedir. Böylece bireyler anlamı elde edebilmektedir. Yani, eşzamanlı bilişsel işlemler hem sözel olmayan uzamsal ilişkileri hem de sözel dilbilgisel içerikleri kapsamaktadır. CAS2 kapsamındaki eşzamanlı bilişsel işlem alt testleri parçaların tek bir bütün olarak algılanmasını, mantıksal-dilbilgisel ilişkilerin anlaşılmasını ve parçaların ya eylem sırasında uyarıcının incelenmesi ya da uyarıcının geri çağrılması aracılığıyla ortaya çıkan birleştirilmiş gruplar olarak sentezlenmesini gerektirmektedir.

​

Ardıl Bilişsel İşlemler: Ardıl bilişsel işlemler bilgilerin belirli bir sıralı düzene sokulması için kullanılan nörobilişsel yetidir. Ardıl bilişsel işlemler öğelerin “tam anlamıyla belirlenen bir düzen kapsamında birbirini izlemesi” gerektiği durumlarda gerekli görülmektedir (Luria, 1966, s. 78). Bu, birbirinden bağımsız her bir bileşenin yalnızca kendisinden önce gelenler ile ilişkili olduğu yani geride bırakılanlarla ilişkili olduğu ve uyarıcıların birbiri ile ilişkili olmadığı anlamına gelmektedir. Ardıl bilişsel işlem yetisi güçlü sıralı ve dizimsel bileşenlere sahiptir. Ardıl bilişsel işlemin dizisel yönü uyarıcılar ile bir dizi olarak çalışmayı ve sesleri ve hareketleri sıralı olarak düzenlemeyi içermektedir.

CAS2 aşağıdaki durumların değerlendirilmesi amacı ile de kullanılmaktadır.

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu  Olan Çocukların Değerlendirilmesi

​CAS2, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olan çocukların bilişsel işlem özelliklerinin değerlendirilmesi için uygun bir araçtır. Dikkat ve Planlama Ölçekleri bu tanı düşünüldüğündü özellikle önemlidir. Dikkat Ölçeği; bireyin, seçici dikkatte, uygun uyarıcıya yönelmede ve uygun olmayan uyarıcılara ise direnmede ne kadar başarılı olduğunun belirlenmesi konusunda uygulayıcılara olanak sağlar. Planlama Ölçeği; çocukların, bilişsel aktiviteleri organize etmede ve kendilerini programlamadaki düzeylerini belirlemede ne kadar başarılı olduklarının belirlenmesinde uygulayıcılara iyi bir değerlendirme aracı sağlar.

​

Öğrenme Güçlüğü Olanların Değerlendirilmesi

​CAS2, Öğrenme güçlüğünün altında yatan bilişsel işlemlerin değerlendirilmesi için de uygun bir araçtır. Örneğin, okumadaki şifre çözmeyle ilişkili Ardıl Bilişsel İşlem problemlerinin ortaya çıkmasına yardımcı olabilir. Eşzamanlı ve Ardıl Bilişsel İşlem Puanları okuduğunu anlamayla ilgili olabilir. Aynı şekilde, matematik problemlerinin çözümüyle ilgili Planlama güçlüklerinin belirlenmesinde kullanılabilir.

Zihinsel Engelli Olanların Değerlendirilmesi

​Bir çocuğun zihinsel engelli olma ihtimalinin belirlenmesinde CAS2 iki açıdan kullanışlıdır. Birincisi, çocuğun eğitim yoluyla sonradan öğrendiği bilgilere çok az ihtiyaç duyan bir değerlendirme sağlar. Böylece çocuk bilgi eksikliği nedeniyle testlerde başarısız olmayacak ve doğal performansı puanlara tam olarak yansıyacaktır. İkincisi, birçok farklı bilişsel işlemin değerlendirilebilmesine olanak sağladığı için ayırıcı tanıya yardımcı olabilecektir.

​

Travmatik Beyin Hasarı Olanların Değerlendirilmesi 

​Dört PASS ölçeğinin her biri, travmatik beyin hasarına karşı hassas olan çok çeşitli bilişsel işlemlerin ölçümüne olanak sağlar. Organizasyon, dürtü kontrolü, dikkat, problem çözme ve planlama özellikle travmatik beyin hasarı olan çocuklarda sorun oluşturmaktadır (Savage ve Wollcott, 1994) ve CAS2 bu bilişsel fonksiyonları kapsamaktadır.

​

Ciddi Duygusal Bozuklukları Olanların Değerlendirilmesi

​CAS2, ciddi duygusal bozuklukları olan çocukların değerlendirilmesinde de yardımcı olabilecek bilgiler sağlar. Bu çocukların davranış kontrolü, diğer kişilerle yaşadıkları sosyal problemleri ve dürtüsellikle ilgili olarak yaşadıkları güçlükleri CAS2 Planlama ölçeğindeki düşük puanlarla ilişkilendirilebilir.

​

Üstün Zekalı Çocukların Değerlendirilmesi

​CAS2’nin dört ölçeği de üstünlüğün değerlendirilmesi için gerekli olan bilişsel işlemlerin değerlendirilmesine olanak sağlar. CAS2 bilişsel işlemlerin geniş kapsamlı bir şekilde ölçümüne olanak sağlar ve geleneksel zeka testleriyle ölçülemeyen bilişsel alanlarda üstün olan bireyleri belirleyebilir. Ölçülen fonksiyonların daha geniş kapsamlı olması nedeniyle geleneksel testlerle belirlenenlere göre daha çeşitli alanlarda üstün olan çocukları belirleyebilir.

Planlama Problemleri Olanların Belirlenmesi

​CAS2, çocuğun planlama ve organizasyon düzeyini değerlendirmek için  sistematik ve yapısal bir yöntem sağlar (Weyandt ve Willis, 1994). Planlama alt testleri çocuğun etkinlikleri organize etmesine, uygun stratejiler kullanmasına, dürtüselliğine,  davranışlarını düzenlemesine ve değerlendirilmesine karşı hassastır.

​

Başarının Önceden Kestirilmesi

​CAS2, çocukların akademik başarılarını önceden kestirmeyi hedeflemektedir. Dört PASS  ölçeğinin her biri akademik performansın özel alanlarındaki başarı ve başarısızlıklarla ilişkilidir. Tam Ölçek Standart Puanı, temel başarının önceden belirlenmesinde en iyi göstergedir. Dört PASS ölçeğinin her birine ait standart puanlar da akademik performansın özel alanları ile ilişkilidir.

​

Bursa’ da yer alan merkezinde, yetkilendirilmiş danışmanlarımıza CAS2 Testi yaptırabilir, sormak istedikleriniz konusunda uzmanlarımızdan yardım alabilirsiniz.